Johns Hopkins Üniversitesi
Johns Hopkins araştırmacıları, yeni keşifleriyle ‘organoid zeka’ alanında çığır açıyor. Önümüzdeki yıllarda daha da geliştirilmesi planlanan ‘biyobilgisayarlar’, gelecekte ihtiyaç duyacağımız yüksek kapasiteli ve düşük maliyetli bilgisayarların atalarıdır. Johns Hopkins Üniversitesi araştırmacılarına göre, insan beyin hücreleri tarafından desteklenen bir “biyobilgisayar”, bu teknolojinin çağdaş bilgi işlemin yeteneklerini katlanarak genişletmesini ve yeni araştırma alanları yaratmasını bekliyor.
Araştırma ekibi, ‘Frontiers in Science’ dergisinde yayınlanan yeni bir makalede ‘organoid zeka’ konusundaki planlarını özetliyor. Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı Okulu ve Whiting Mühendislik Okulu’nda çevre sağlığı bilimleri profesörü olan Thomas Hartung, “Bilgisayar ve yapay zeka alanları teknoloji devrimine öncülük ederken, bir sınıra ulaşıyorlar” diyor. Araştırma. Sınırların ötesine geçmek, bilgi işlem gücünü daha da sıkıştırmak ve verimliliği artırmak için muazzam bir çaba.”
GELECEĞİN BİLGİSAYARLARI ORGANİK OLACAK
Yaklaşık yirmi yıldır bilim adamları, insan veya hayvan testi kullanmadan böbrekler, akciğerler ve diğer organlar üzerinde deneyler yapmak için laboratuvarda yetiştirilen ve tam anlamıyla olgun organlara benzeyen dokular olan küçük ‘organoidler’ kullandılar. Daha yakın zamanlarda, Hartung ve Johns Hopkins’ten meslektaşları, beyin organoidlerini, kalem ucu büyüklüğünde küreler olan ve diğer özelliklerin yanı sıra öğrenme ve hatırlama gibi temel işlevleri sürdürmeyi vaat eden nöronları inceliyorlar.
Hartung, “Bu, insan beyninin nasıl çalıştığına dair araştırmanın yolunu açıyor, çünkü sistemi manipüle etmeye, insan beyni üzerinde etik olarak yapamayacağınız şeyler yapmaya başlayabilirsiniz.”
2012’de Hartung, embriyonik kök hücreler gibi bir duruma yeniden programlanmış insan derisi örneklerinden alınan hücreleri kullanarak beyin hücrelerini büyütmeye ve işlevsel organoidler halinde birleştirmeye başladı. Bir meyve sineğinin sınır sistemi büyüklüğündeki her organoid, yaklaşık 50.000 hücre içerir. Şimdi de bunun gibi beyin organoidleri olan fütüristik bir bilgisayar geliştirmeyi planlıyor.
Hartung, bu “biyolojik donanım” üzerinde çalışan bilgisayarların, önümüzdeki on yılda giderek daha fazla sürdürülemez hale gelecek olan harika hesaplama işlemlerinin gerektirdiği güç tüketimini azaltmaya başlayabileceğinden bahsediyor. Bilgisayarlar sayıları ve verileri içeren hesaplamaları insanlardan daha hızlı gerçekleştirebilse de, beyin bir köpeği bir kediden ayırt etmek için karmaşık mantıksal kararlara varmada çok daha akıllıdır.
BEYNİN ÖTESİNE GİTMEK KOLAY OLMAYACAK
Hartung, “Beyin hala modern bilgisayarlardan çok daha üstün” diyor. Yalnızca bir kez, geçen yılın Haziran ayında, ilk kez tek bir insan beyninin hesaplama kapasitesini aştı ama milyonlarca kat daha fazla enerji kullandı.”
Hartung, organoid zekanın bir sistemi fare düzeyinde bir zekayla çalıştırmasının onlarca yıl sürebileceğini belirtiyor. Bununla birlikte, beyin organoidlerinin üretimini artırarak ve onları yapay zeka yardımıyla eğiterek, biyobilgisayarların üstün bilgi işleme hızlarını, güçlerini, veri verimliliklerini ve depolama becerilerini desteklediği bir gelecek tasavvur ediyor.
Hartung, “Her tür bilgisayarla karşılaştırılabilir bir hedefe ulaşmak onlarca yıl alacak” diyor.
FİZİKSEL SORUNLAR İÇİN DE DEĞERLENDİRİLEBİLİR
Johns Hopkins’te Çevre Sağlığı ve Mühendisliği bölümünde yardımcı doçent olan Lena Smirnova, organoid zekanın nörogelişimsel bozukluklar ve nörodejenerasyon alanlarında kullanılan ilaç testlerinde de devrim yaratabileceğini belirtiyor.
Smirnova, “Geleneksel olarak yetişkin donörlerden alınan beyin organoidlerini otizmli donörlerden alınan beyin organoidleriyle karşılaştırmak istiyoruz” diyor. “Biyolojik bilgi işlem için tasarladığımız araçlar, hayvanları kullanmak veya hastalara ulaşmak zorunda kalmadan nöronal ağlardaki otizme özgü farklılıkları anlamamızı sağlayacak araçlarla aynı; bu şekilde hastaların bu tür bilişsel sorunlarının ve bozukluklarının ardındaki mekanizmaları anlayabiliriz.”
Organoid zeka ile çalışmanın etik sonuçlarını ele almak için, araştırma grubuna çeşitli bilim adamları, biyoetikçiler ve halktan oluşan bir konsorsiyum dahil edildi.
Yazının orijinali EurekAlert sitesinden alınmıştır. (Çeviri: Tarkan Tufan)
